نمونه ای هنر ایرانی در چین و ژاپن
گنجینه شاهی « شوسوئین » در 756 میلادی بوسیله ی شهبانو « کومیو » به یادگار شوهر درگذشته اش « شومو » به بودا « وروسانا » در معبد « تودای جی » در « نارا » تقدیم گشت و این گنجینه برای مطالعات تاریخی دارای اهمیت اساسی است . زیرا نشان می دهد که تا چه اندازه هنر ساسانی ، هنر های زیبا و تجملی چینی را حتی به هنگامی که سبک ژاپنی به خود گرفته اند ، تحت تاثیر قرار داده است و نباید فراموش کرد که در این زمان ؛ دربار « نارا » در ژاپن دنباله هنر دربار چینی « چئانگ نگان » را گرفته و از سبک های هنری آن تقلید می کرده است . گنجینه شوسوئین با خصوصیات متنوعی که دارد و با عناصر خارجی که در ترکیب آن دخالت داشته است ، بواسطه ی سبک هندی خاص آن و قدرت تناسبی که دارد ، نشانه ی کاملا چینی خود را از دست نداده است .
اشیاء مختلف این گنجینه عبارت است از مبل ها و آلات موسیقی از چوب های گرانبها مرصع به صدف یا فلس و اشیاء زرین و برنزی در جعبه ها و صندوقچه ها که تزئینات بسیار جالبی دارند و اشیاء دیگری مانند ظروف سیمین زراندود با موضوع های زینتی مرکب از نقش حیوانات و جام های دالبری شکلی که بطور غیر قابل انکاری با زرگری ساسانی بستگی دارند . در میان ظروف آبگینه ای یک فنجان مزین به برجستگی ها مدور را ساخته اند . همچنین شکل ایرانی یک ابریق کوچک می نمایاند که از خارج وارد گشته است . یک رباب ( = بیوه ) مرصع به صدف در این مجموعه هست که سبک آن شبیه ربابی است که روی یکی از ظرف های سیمین ساسانی دیده می شود . این شباهت سبب می شود تصور کنیم که ممکن است این آلت موسیقی از ایران به چین رفته باشد ولی تقلید از نقوش بافته های ایرانی بویژه در بافته های دوران « نارا » ذوق ایرانی گرائی رل بیشتر مشخص می سازد .
نقش گل و بوته و مجالس شکار و موضوع های حیوانی که در زمینه نقش شده اند و یا داخل دایره های مروارید نشان و شاخ و برگ های در هم فرو رفته قرار دارند همه نشان آن است که سازندگان این ترکیب های هنری همان راهی را پیش گرفته اند که موازی راهی است که هنرمندان ایرانی پیموده اند .
Click here to view the original image of 748x485px.
طبیعت سازی و تناسب نقش های وسیع زینتی که در میان آن ها فاصله های حالی وجود دارد و نیروی هنری بخصوص آن ، تجدیدی به آن می بخشد و آنرا برای شگفتی هنر چینی آماده می سازد . یکی از بهترین نمونه های این نوع نقش یک قطعه ی زری است که روی آن در میان دایره های مروارید نشان ، اسب سوارانی به قرینه در برابر یک دیگر قرار گرفته اند که در حال تاخت به عقب برگشته بسوی حیوانات تیر اندازی می کنند . بافنده ی چینی چنان نقش خود را استادانه بوجود آورده که نقش شکارچیان در نیمه ی زرین دایره ، گوئی به وسیله ی یک آئینه منعکس شده است و این کاری است که هنرمند ایرانی در پی بوجود آمدن آن بر نمی آید .(1)
Click here to view the original image of 748x534px.
Click here to view the original image of 748x848px.
نارا - هنر ساسانی و چینی - بافته زری ( سده 8 میلادی ) گنجینه شوسوئین
مقبره یو هوانگ در چین :
مقبره یو هوانگ در چین یکی از دورترین محلهای کشف شده در شرق آسیا است که پیوندی با فرهنگ زرتشتی دارد. این مقبره توسط باستان شناسان در سال 1999 به دقت حفاری شد. یو هوانگ در سال 593 میلادی در سن 59 سالگی مرده و مقبره اش شامل یک اتاق به سبک چینی در زیر زمین است که دورتادور آنرا طرحهایی بر روی سنگ مرمر تزیین کرده است. طرحهای شکار، مذهبی و استراحت با فرهنگ چین غریبه هستند و ریشه ساسانی-زرتشتی دارند ، هرچند زرتشتیان قبر خود را درون خاک نمیکندند . مقبره به صورت اتفاقی توسط یک کشاورز کشف شده است. در حفاری ها معلوم شد که مقبره یکبار در سالهای بین 713 تا 741 میلادی غارت شده است .
یو هوانگ در سال 533 میلادی در آسیای مرکزی متولد شده و در سال 13 سالگی به ایران فرستاده شد و در تمام عمر خود پست های رسمی در دولت چین داشت. یو هوانگ و همسرش درون مقبره دفن بودند. بیشتر افراد موجود در طرح ها را ساکنان استپ های آسیای مرکزی ، کشور تاجیکستان و ازبکستان کنونی تشکیل میدهند. در یکی از این تصاویر یک فرد با لباس ترکی سوار بر شتر مشغول شکار است. بقیه افراد ایرانی هستند که لباس ، تاج ، ریش و شال ساسانی دارند. یوهوانگ نماینده دولت چین در سرزمینهای غربی بود و با ایرانیان و ساکنان ترک شمال شرق ایران در تماس بود .
طرحها بر روی سنگ مرمر صیقل داده شده کنده یا نقاشی شده اند. اثری از طرحهای سیاه رنگ بر روی سنگها باقی مانده که نشان میدهد قبل از کنده کاری، طرح را روی سنگ میکشیده اند. در نقاشی ها از رنگ سبز قرمز و طلایی برای بیان لباس و گیاهان استفاده شده است .
می دانیم که بهرام چوبین در سال 591 در نبرد ناموفق خود با خسرو پرویز به سمت شرق فرار کرد و در آسیای میانه به تحریک خسرو و توسط ترکها کشته شد. شاید فردی که در صحنه بزم در یکی از طرحها دیده میشود و کاملا لباس ساسانی دارد بهرام چوبین باشد. صحنه همچون حجاری های تاق بستان است و تاج شاه همچون بهرام چوبین. در این صورت میتوان آنرا شرقی ترین طرح از یک شاه ساسانی دانست
« به نام یزدان »
گنجینه شاهی شوسوئین :
گنجینه شاهی « شوسوئین » در 756 میلادی بوسیله ی شهبانو « کومیو » به یادگار شوهر درگذشته اش « شومو » به بودا « وروسانا » در معبد « تودای جی » در « نارا » تقدیم گشت و این گنجینه برای مطالعات تاریخی دارای اهمیت اساسی است . زیرا نشان می دهد که تا چه اندازه هنر ساسانی ، هنر های زیبا و تجملی چینی را حتی به هنگامی که سبک ژاپنی به خود گرفته اند ، تحت تاثیر قرار داده است و نباید فراموش کرد که در این زمان ؛ دربار « نارا » در ژاپن دنباله هنر دربار چینی « چئانگ نگان » را گرفته و از سبک های هنری آن تقلید می کرده است . گنجینه شوسوئین با خصوصیات متنوعی که دارد و با عناصر خارجی که در ترکیب آن دخالت داشته است ، بواسطه ی سبک هندی خاص آن و قدرت تناسبی که دارد ، نشانه ی کاملا چینی خود را از دست نداده است .
اشیاء مختلف این گنجینه عبارت است از مبل ها و آلات موسیقی از چوب های گرانبها مرصع به صدف یا فلس و اشیاء زرین و برنزی در جعبه ها و صندوقچه ها که تزئینات بسیار جالبی دارند و اشیاء دیگری مانند ظروف سیمین زراندود با موضوع های زینتی مرکب از نقش حیوانات و جام های دالبری شکلی که بطور غیر قابل انکاری با زرگری ساسانی بستگی دارند . در میان ظروف آبگینه ای یک فنجان مزین به برجستگی ها مدور را ساخته اند . همچنین شکل ایرانی یک ابریق کوچک می نمایاند که از خارج وارد گشته است . یک رباب ( = بیوه ) مرصع به صدف در این مجموعه هست که سبک آن شبیه ربابی است که روی یکی از ظرف های سیمین ساسانی دیده می شود . این شباهت سبب می شود تصور کنیم که ممکن است این آلت موسیقی از ایران به چین رفته باشد ولی تقلید از نقوش بافته های ایرانی بویژه در بافته های دوران « نارا » ذوق ایرانی گرائی رل بیشتر مشخص می سازد .
نقش گل و بوته و مجالس شکار و موضوع های حیوانی که در زمینه نقش شده اند و یا داخل دایره های مروارید نشان و شاخ و برگ های در هم فرو رفته قرار دارند همه نشان آن است که سازندگان این ترکیب های هنری همان راهی را پیش گرفته اند که موازی راهی است که هنرمندان ایرانی پیموده اند .
Click here to view the original image of 748x485px.
نارا - هنر ایران و چینی ( از راست به چپ ) : ابریق - جام - بیوه = رباب - ظرف ، سده هشتم میلادی - گنجینه شاهی شوسوئین
طبیعت سازی و تناسب نقش های وسیع زینتی که در میان آن ها فاصله های حالی وجود دارد و نیروی هنری بخصوص آن ، تجدیدی به آن می بخشد و آنرا برای شگفتی هنر چینی آماده می سازد . یکی از بهترین نمونه های این نوع نقش یک قطعه ی زری است که روی آن در میان دایره های مروارید نشان ، اسب سوارانی به قرینه در برابر یک دیگر قرار گرفته اند که در حال تاخت به عقب برگشته بسوی حیوانات تیر اندازی می کنند . بافنده ی چینی چنان نقش خود را استادانه بوجود آورده که نقش شکارچیان در نیمه ی زرین دایره ، گوئی به وسیله ی یک آئینه منعکس شده است و این کاری است که هنرمند ایرانی در پی بوجود آمدن آن بر نمی آید .(1)
Click here to view the original image of 748x534px.
نارا - بافته ژاپنی با نقش ساسانی - گنجینه شاهی شوسوئین ( سده ی 8 میلادی )
Click here to view the original image of 748x848px.
نارا - هنر ساسانی و چینی - بافته زری ( سده 8 میلادی ) گنجینه شوسوئین
مقبره یو هوانگ در چین :
مقبره یو هوانگ در چین یکی از دورترین محلهای کشف شده در شرق آسیا است که پیوندی با فرهنگ زرتشتی دارد. این مقبره توسط باستان شناسان در سال 1999 به دقت حفاری شد. یو هوانگ در سال 593 میلادی در سن 59 سالگی مرده و مقبره اش شامل یک اتاق به سبک چینی در زیر زمین است که دورتادور آنرا طرحهایی بر روی سنگ مرمر تزیین کرده است. طرحهای شکار، مذهبی و استراحت با فرهنگ چین غریبه هستند و ریشه ساسانی-زرتشتی دارند ، هرچند زرتشتیان قبر خود را درون خاک نمیکندند . مقبره به صورت اتفاقی توسط یک کشاورز کشف شده است. در حفاری ها معلوم شد که مقبره یکبار در سالهای بین 713 تا 741 میلادی غارت شده است .
یو هوانگ در سال 533 میلادی در آسیای مرکزی متولد شده و در سال 13 سالگی به ایران فرستاده شد و در تمام عمر خود پست های رسمی در دولت چین داشت. یو هوانگ و همسرش درون مقبره دفن بودند. بیشتر افراد موجود در طرح ها را ساکنان استپ های آسیای مرکزی ، کشور تاجیکستان و ازبکستان کنونی تشکیل میدهند. در یکی از این تصاویر یک فرد با لباس ترکی سوار بر شتر مشغول شکار است. بقیه افراد ایرانی هستند که لباس ، تاج ، ریش و شال ساسانی دارند. یوهوانگ نماینده دولت چین در سرزمینهای غربی بود و با ایرانیان و ساکنان ترک شمال شرق ایران در تماس بود .
طرحها بر روی سنگ مرمر صیقل داده شده کنده یا نقاشی شده اند. اثری از طرحهای سیاه رنگ بر روی سنگها باقی مانده که نشان میدهد قبل از کنده کاری، طرح را روی سنگ میکشیده اند. در نقاشی ها از رنگ سبز قرمز و طلایی برای بیان لباس و گیاهان استفاده شده است .
می دانیم که بهرام چوبین در سال 591 در نبرد ناموفق خود با خسرو پرویز به سمت شرق فرار کرد و در آسیای میانه به تحریک خسرو و توسط ترکها کشته شد. شاید فردی که در صحنه بزم در یکی از طرحها دیده میشود و کاملا لباس ساسانی دارد بهرام چوبین باشد. صحنه همچون حجاری های تاق بستان است و تاج شاه همچون بهرام چوبین. در این صورت میتوان آنرا شرقی ترین طرح از یک شاه ساسانی دانست