بسم الله الرحمن الرحیم
امام على عليه السلام :
اَلتَّوَكُلُّ عَلَى اللّه نَجاةً مِنْ كُلِّ سوءٍ وَ حِرْزٌ مِنْ كُلِّ عَدُوٍّ؛
توكل بر خداوند، مايه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص 79 ، ح 56
اصل توكل «اعتماد به خداوند» در اديان الهي مشترك مي باشد لذا مطالبي در رابطه با معناي لغوي و اصطلاحي توكل از ديدگاه پيامبر اسلام، حضرت عيسي و حضرت موسي (ع) خدمتتان ارائه مي كنيم:
توكل از ماده وكالت به معناي سپردن كارها به خداوند و اعتماد بر لطف او است. مرحوم راغب اصفهاني در مفردات مي گويد: «توكل» اگر با حرف «علي» بيايد به معناي اعتماد كردن مي باشد. (راغب اصفهاني، مفردات، ماده وكل)
مرحوم سيد عبدالله شبر، از علماي بزرگ اخلاق در تفسير توكل مي گويد: «توكل منزلي از منزلگاه هاي دين و مقامي از مقامات اهل يقين بلكه از درجات مقربين است.
حقيقت توكل همان اعتماد قلبي در همه كارها بر خداوند و صرف نظر كردن از غير او است و اين منافاتي با تحصيل اسباب ندارد مشروط بر اين كه اسباب را در سرنوشت خود، اصل اساسي نشمرد.
پس توكل به معناي ترك فعاليت و كوشش جسماني و تدبير عقلاني و رجوع به اسباب و وسايل و افراد كارآمد نيست، چون اين كار در شريعت مقدس حرام و قبيح است و در شرع مقدس اسلام، تلاش در اموري مانند صنعت و زراعت و ساير راه هاي به دست آوردن رزق و روزي و تأمين معاش، امري محبوب و مورد تأكيد است. (اخلاق شبر، ص 275، با تلخيص و تصرف).
پس توكل مفهوم ظريف و دقيقي دارد كه در عين توجه داشتن به عالم اسباب، انسان را از غرق شدن در آن و دل بستن به غير خدا و آلودگي به شرك باز مي دارد. انسان بايد با كمال قدرت و قوت از هر گونه وسيله مشروع براي پيروز شدن بر مشكلات بهره گيرد و موانع را از سر راه خود بردارد و با اين حال متكي به لطف پروردگار و قدرت بي پايان او باشد و پيروزي را از او بداند و توجه نمايد كه تا خدا نخواهد هيچ كاري صورت نمي گيرد. به كارگزاران او رجوع كند اما بداند كه پشت صحنه و كارگردان تمام هستي خداي متعال است و اشيا و افراد تنها وسايل به سوي او و كارگزاران او هستند.
1) خوبست براي توضيح بيشتر به مطالب زير توجه كنيد:
در حديثي رسول گرامي اسلام(ص) از جبرئيل(ع) مي پرسد: توكل بر خداوند متعال چيست؟ جبرئيل(ع) در پاسخ مي گويد:
« العلم بان المخلوق لايضر و لا ينفع ولا يعطي و لا يمنع و استعمال اليأس من الخلق ؛
حقيقت توكل علم و آگاهي به اين است كه مخلوق نمي تواند زياني برساند و نه سودي و نه چيزي ببخشد و نه از آن باز دارد،
و نيز توكل مأيوس شدن از خلق است (يعني همه چيز را از خدا و به فرمان او بداند)
(بحار، ج 68، ص 138، ح 23).
امام على عليه السلام :
اَلتَّوَكُلُّ عَلَى اللّه نَجاةً مِنْ كُلِّ سوءٍ وَ حِرْزٌ مِنْ كُلِّ عَدُوٍّ؛
توكل بر خداوند، مايه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص 79 ، ح 56
اصل توكل «اعتماد به خداوند» در اديان الهي مشترك مي باشد لذا مطالبي در رابطه با معناي لغوي و اصطلاحي توكل از ديدگاه پيامبر اسلام، حضرت عيسي و حضرت موسي (ع) خدمتتان ارائه مي كنيم:
توكل از ماده وكالت به معناي سپردن كارها به خداوند و اعتماد بر لطف او است. مرحوم راغب اصفهاني در مفردات مي گويد: «توكل» اگر با حرف «علي» بيايد به معناي اعتماد كردن مي باشد. (راغب اصفهاني، مفردات، ماده وكل)
مرحوم سيد عبدالله شبر، از علماي بزرگ اخلاق در تفسير توكل مي گويد: «توكل منزلي از منزلگاه هاي دين و مقامي از مقامات اهل يقين بلكه از درجات مقربين است.
حقيقت توكل همان اعتماد قلبي در همه كارها بر خداوند و صرف نظر كردن از غير او است و اين منافاتي با تحصيل اسباب ندارد مشروط بر اين كه اسباب را در سرنوشت خود، اصل اساسي نشمرد.
پس توكل به معناي ترك فعاليت و كوشش جسماني و تدبير عقلاني و رجوع به اسباب و وسايل و افراد كارآمد نيست، چون اين كار در شريعت مقدس حرام و قبيح است و در شرع مقدس اسلام، تلاش در اموري مانند صنعت و زراعت و ساير راه هاي به دست آوردن رزق و روزي و تأمين معاش، امري محبوب و مورد تأكيد است. (اخلاق شبر، ص 275، با تلخيص و تصرف).
پس توكل مفهوم ظريف و دقيقي دارد كه در عين توجه داشتن به عالم اسباب، انسان را از غرق شدن در آن و دل بستن به غير خدا و آلودگي به شرك باز مي دارد. انسان بايد با كمال قدرت و قوت از هر گونه وسيله مشروع براي پيروز شدن بر مشكلات بهره گيرد و موانع را از سر راه خود بردارد و با اين حال متكي به لطف پروردگار و قدرت بي پايان او باشد و پيروزي را از او بداند و توجه نمايد كه تا خدا نخواهد هيچ كاري صورت نمي گيرد. به كارگزاران او رجوع كند اما بداند كه پشت صحنه و كارگردان تمام هستي خداي متعال است و اشيا و افراد تنها وسايل به سوي او و كارگزاران او هستند.
1) خوبست براي توضيح بيشتر به مطالب زير توجه كنيد:
در حديثي رسول گرامي اسلام(ص) از جبرئيل(ع) مي پرسد: توكل بر خداوند متعال چيست؟ جبرئيل(ع) در پاسخ مي گويد:
« العلم بان المخلوق لايضر و لا ينفع ولا يعطي و لا يمنع و استعمال اليأس من الخلق ؛
حقيقت توكل علم و آگاهي به اين است كه مخلوق نمي تواند زياني برساند و نه سودي و نه چيزي ببخشد و نه از آن باز دارد،
و نيز توكل مأيوس شدن از خلق است (يعني همه چيز را از خدا و به فرمان او بداند)
(بحار، ج 68، ص 138، ح 23).